نصب ده‌ها لانه پرنده بر نمای ساختمانی در تبریز؛ دغدغه ارزشمند، اما نیازمند نگاه علمی
گون آیدین: این روزها تصویری از نمای ساختمانی در تبریز بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته است؛ تصویری که نشان می‌دهد بین ۸۰ تا ۱۰۰ لانه پرنده بر یک وجه ساختمان نصب شده است.
به گزارش گون آیدین، اقدام شهروندی که این لانه‌ها را طراحی و نصب کرده، در نوع خود اقدامی ارزشمند و نشانه‌ای از دغدغه زیست‌محیطی است؛ اما کارشناسان تأکید می‌کنند که هرگونه دخالت در زندگی حیوانات باید بر پایه مطالعات علمی و برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد.
سولماز عظیم‌زاده، معمار و فعال محیط‌زیست، در گفت‌وگو با خبرنگار ما خاطرنشان کرد: پیش از هر اقدامی برای حمایت از حیات وحش شهری، لازم است مطالعات تخصصی انجام شود. چراکه حرکتی که در ظاهر مسئولانه به نظر می‌رسد، ممکن است در نهایت به زیان همان گونه‌های جانوری تمام شود.
به گفته او، در معماری و شهرسازی امروز، توجه به تنوع زیستی شهری یکی از اصول طراحی پایدار به شمار می‌رود و در بسیاری از کشورها برای آن استانداردهای مشخصی تدوین شده است. اولین گام در این مسیر، پایش دقیق گونه‌های جانوری – به‌ویژه پرندگان – در بازه‌ای دست‌کم یک‌ساله است تا مشخص شود کدام گونه‌ها در معرض تهدید قرار دارند.
عظیم‌زاده با اشاره به طراحی تخصصی لانه‌ها افزود: هر گونه پرنده به لانه‌ای متناسب با ویژگی‌های خود نیاز دارد. برای نمونه، لانه گنجشک خانگی قابل استفاده برای چرخ‌ریسک بزرگ نیست یا دارکوب باغی نمی‌تواند از لانه‌ای بهره‌مند شود که برای بادخورک‌ها طراحی شده است. افزون بر این، پرندگان تنها در فصل زادآوری از لانه‌ها استفاده می‌کنند و در سایر زمان‌ها لانه خالی می‌ماند.
او هشدار داد: اگر بدون مطالعه، لانه‌هایی ساخته شود که گونه‌های غیر بومی مانند بلبل خرما از آنها استفاده کنند، ممکن است زیست گونه‌های بومی به خطر بیفتد. بنابراین اقداماتی که بدون برنامه‌ریزی کلان در سطح شهر انجام می‌شود، لزوماً مفید نیست.
این معمار و فعال محیط‌زیست همچنین به منابع علمی موجود در این حوزه اشاره کرد و گفت: کتاب الگوی طراحی ساختمان‌های دوستدار پرندگان به‌خوبی توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان از تلفات پرندگان – به‌ویژه برخورد آنها با شیشه‌ها – جلوگیری کرد.
عظیم‌زاده در پایان تأکید کرد: با توجه به موقعیت و شکل طراحی لانه‌های نصب‌شده در تبریز، به احتمال زیاد پرندگان از آنها به‌عنوان لانه استفاده نخواهند کرد.
