انفجار زباله در شمال ایران / سه استان با بحران مشابه تهران روبرو هستند
گون آیدین: آمارها نشان میدهد سه استان شمالی کشور روزانه حجم عظیمی پسماند تولید میکنند؛ وضعیتی که اگر مدیریت نشود، به بحرانی زیستمحیطی بدل خواهد شد.
گون آیدین،این در حالی است که جمعیت ثابت این سه استانحدود ۸ میلیون نفرو جمعیت تهران بیش از۹ میلیون و ۴۰۰ هزار نفراست. با احتساب گردشگران، جمعیت شمال در برخی زمانها حتی به بیش از۱۰ میلیون نفرمیرسد.
با این وجود،حجم زباله تولیدی در شمال کشور متناسب با منابع و بودجه این استانها نیست. اقلیم مرطوب، سطح بالای آبهای زیرزمینی، ضعف در تفکیک زباله و دفن غیراصولی، طبیعت سبز این مناطق را با چالشی زیستمحیطی جدی روبهرو کرده است.
جهش پسماند در ایام گردشگری
طبق بررسی مرکز پژوهشهای مجلس، تولید پسماند در گیلان و مازندران در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳بیش از ۵۵ درصد افزایش یافتهاست. نبود زیرساختهای کافی برای تفکیک و بازیافت، سبب رهاسازی زباله در جنگلها و سواحل شده و این مسئلهافزایش آلودگی خاک، آب و هواوافزایش احتمال بیماریهای واگیر و صعبالعلاجرا در پی داشته است.
در حال حاضر، نرختفکیک زباله از مبدأ در سه استان شمالی تنها ۳.۵ درصداست؛ در حالی که میانگین کشوری۷ درصدو این رقم در کشورهایی چون آلمان و آمریکا به ترتیب۳۴ و ۴۰ درصداست. این شکاف نشان میدهد کهفرهنگسازی و سرمایهگذاری در مدیریت پسماند شمال کشور بسیار پایینتر از استاندارد جهانیاست.
اعتبارات و عملکرد
در فاصله سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۳، حدود۲۳۰۰ هزار میلیارد تومان اعتباربرای ساماندهی پسماندهای شمال تخصیص یافته است، اما تنها۸.۶ هزار میلیارد تومانآن صرف طرحهای عمرانی شده و۴۴ درصد از اعتبارات نیز بینتیجه مانده است.
از مجموع ۴۲ واحد پردازش فعال کشور، ۸ واحد در شمال قرار دارند. ظرفیت اسمی این واحدها ۳۶۱۰ تن در روز است؛ یعنی در صورت بهرهبرداری کامل میتوانند تا ۶۴ درصد از پسماند سه استان را پردازش کنند، اما در عمل تنها حدود ۶۰ درصد از این ظرفیت فعال است.
دفن غیرمهندسی؛ تهدیدی برای محیطزیست
در شمال ایران،هیچ مرکز دفن زباله با استاندارد دفن نوع دوم (مهندسی-بهداشتی)وجود ندارد. بر این اساس،دفن بهداشتی در شمال تقریباً صفر درصد،دفن کنترلشده حدود ۴۸ درصدودفن تلنباری ۵۲ درصداست. در حالی که میانگین دفن بهداشتی در کشور حدود۷.۶ درصداست.
این وضعیت نشان میدهد که دفن زباله در شمال بهمراتب غیراستانداردتر از میانگین کشوری است و تأثیرات مستقیمی بر منابع آب، خاک کشاورزی و گردشگری طبیعی منطقه دارد.
طرحهای نیمهتمام و نبود برنامه جامع
طرحهای مختلفی برای بهسازی مراکز دفن، احداث سلولهای جدید و راهاندازی تصفیهخانههای شیرابه تدوین شده است. با این حال،تمرکز بیشتر این طرحها بر دفع نهایی زبالههاستوبرنامهریزی برای کاهش تولید یا تفکیک در مبدأ جایگاه اندکی دارد. برای اجرای کامل طرحهای فعلی، حدود۵۸۴۰ میلیارد تومان و ۲۸۰ هزار دلار اعتبار ارزی نیاز است؛ رقمی که هنوز تأمین نشده است.
منبع: خبر آنلاین
