کشف بزرگ دانشمندان هاروارد: کلید درمان آلزایمر می‌تواند در لیتیوم باشد
گون آیدین: محققان می‌گویند کاهش سطح لیتیوم در مغز می‌تواند یکی از عوامل اصلی آغازگر آلزایمر باشد.
گون آیدین،محققان شواهدی ارائه کرده‌اند که نشان می‌دهد لیتیوم، فلزی که برای دهه‌ها به عنوان یک داروی تثبیت‌کننده خلق‌وخو شناخته می‌شد، درواقع یک عنصر ضروری و طبیعی برای سلامت مغز است. این پژوهش نشان می‌دهد که کاهش سطح این عنصر در مغز می‌تواند یکی از عوامل اصلی آغازگر آلزایمر باشد.
به گزارشCNN، لیتیوم برای بیش از نیم قرن به عنوان یک داروی قدرتمند برای درمان اختلال دوقطبی و افسردگی شناخته می‌شد. اما اکنون پژوهش ۹ ساله محققاندانشکده پزشکی هاروارد این عنصر را در جایگاه کاملاً جدیدی قرار داده است. مطالعه آنها نشان می‌دهد که لیتیوم به مقادیر بسیار ناچیز به‌طور طبیعی در بدن ما وجود دارد و سلول‌ها برای عملکرد طبیعی خود به آن نیاز دارند، درست مانند ویتامین C یا آهن. تا پیش‌ازاین نقش فیزیولوژیک و طبیعی این عنصر در بدن نادیده گرفته شده بود.
درمان آلزایمر با لیتیوم
محققان با استفاده از فناوری‌های جدید، سطح ۲۷ عنصر فلزی را در بافت مغز بیماران فوت‌شده اندازه‌گیری کردند. آنها دریافتند درحالی‌که سطح اکثر فلزات تغییری نشان نمی‌داد،سطح لیتیومدر مغز افراد مبتلا بهآلزایمر یا اختلال شناختی خفیف به‌طور قابل توجهیپایین‌تر از افراد سالم بود. محققان می‌گویند: «صادقانه بگوییم، در ابتدا ما به این نتیجه شک داشتیم، زیرا غیرمنتظره بود.»
محققان برای اینکه بفهمند آیا کاهش لیتیوم «علت» بیماری است یا «معلول» آن، آزمایش‌های دقیقی را روی موش‌ها انجام دادند.وقتی محققان رژیم غذایی موش‌های سالم را از لیتیوم خالی کردند، مغز آنها به سرعت دچارالتهابو تغییراتی شبیه بهپیری زودرسشد. همچنین در موش‌هایی که به صورت ژنتیکی مستعد آلزایمر بودند، رژیم غذایی کم‌لیتیوم باعث تسریعتجمع پروتئین‌های عامل آلزایمر (آمیلوئید و تاو)شد. در مقابل، حفظ سطح طبیعی لیتیوم در موش‌های مستعد آلزایمر، از مغز آنها در برابر این تغییرات مخرب محافظت کرد.
محققان تأثیر کمبود لیتیوم بر آلزایمر را اینطور تشریح می‌کنند که پلاک‌های چسبندهبتا آمیلوئید، لیتیوم را به خود جذب می‌کنند. این امر باعث می‌شود لیتیوم کافی به سلول‌های ایمنی مغز، یعنیمیکروگلیاها، نرسد. وظیفه اصلی این سلول‌ها پاکسازی پلاک‌های آمیلوئید است.با فلج‌شدن میکروگلیاها، پلاک‌های بیشتری در مغز جمع می‌شود، آنها لیتیوم بیشتری را به دام می‌اندازند و این چرخه ویرانگر ادامه می‌یابد.
جالب اینجاست که تیم تحقیقاتی یک ترکیب خاص از لیتیوم به نام«لیتیوم اوروتات» (lithium orotate)را شناسایی کردند که به پلاک‌های آمیلوئید نمی‌چسبد. وقتی آنها این ترکیب را به موش‌های مبتلا به آلزایمر دادند، تمام تغییرات بیماری‌زا معکوس شد، پلاک‌ها کاهش یافتند و حافظه موش‌ها بهبود پیدا کرد.
دارو‌های مکمل لیتیوم را خودسرانه مصرف نکنید
با وجود این نتایج هیجان‌انگیز، محققان به شدت درمورد مصرف خودسرانه مکمل‌های لیتیوم هشدار می‌دهند. دوزهای بالای لیتیوم که برای درمان اختلالات خلقی استفاده می‌شود، می‌تواندسمی و خطرناکباشد و به کلیه‌ها آسیب جدی وارد کند. دوزهای استفاده‌شده در این مطالعه، حدود۱۰۰۰ برابر کمتراز دوزهای درمانی روانپزشکی بوده است. محققان می‌گویند:«موش انسان نیست. هیچ‌کس نباید صرفاً براساس مطالعات حیوانی، چیزی مصرف کند.»
البته گام بعدی انجامکارآزمایی‌های بالینی انسانیبرای یافتن دوز ایمن و مؤثر این ترکیبات است؛ فرایندی که ممکن است چند سال طول بکشد. یافته‌های این پژوهش درنیچرمنتشر شده است
منبع:دیجیاتو
