صداهایی متفاوت، با زبان‌هایی متفاوت!

گون آیدین،آموزش به زبان مادری فراتر از حفظ سنت‌هاست و به افراد این امکان را می‌دهد که به عمق فرهنگ خود دست یابند و از شوخی‌ها، مثل‌ها و دیدگاه‌های خاص آن بهره‌مند شوند. این درک به‌ویژه زمانی که آموزش تنها به زبان غالب ارائه می‌شود، محو یا کمرنگ می‌گردد. آموزش به زبان مادری برای انتقال دانش بین نسل‌ها ضروری است. در غیاب این آموزش، اطلاعات فرهنگی ارزشمند و تاریخ‌های شفاهی به خطر می‌افتند و حس تاریخ مشترک یک جامعه ضعیف می‌شود. در بسیاری از کشورهای چندزبانه، زبان‌های اقلیت در برابر فرهنگ‌های غالب دچار فشار هستند. در این راستا، آموزش به زبان مادری نه‌تنها به‌عنوان ابزاری برای مقاومت در برابر همگون‌سازی اجباری عمل می‌کند، بلکه نقش موثری در حفظ هویت‌های فرهنگی منحصر به فرد ایفا می‌نماید. یادگیری به زبان مادری، بستر مستحکمی برای یادگیری‌های بعدی فراهم می‌آورد و به کودکان این امکان را می‌دهد تا قبل از آشنایی با زبان جدید، مفاهیم را به‌طور کامل درک کنند. هنگامی که کودکان به زبانی آموزش می‌بینند که با آن آشنا هستند، بار شناختی آنها در پردازش اطلاعات جدید کاهش می‌یابد و توانایی تمرکز بر محتوا تقویت می‌شود به جای اینکه با چالش‌های زبانی دست و پنجه نرم کنند. مهارت‌های توسعه‌یافته در زبان مادری به سادگی به زبان‌های دیگر انتقال می‌یابند و این مورد، چند زبانی را به یک مزیت بدل می‌کند. آموزش به زبان مادری حس امنیت احساسی و تعلق را در کودکان ایجاد می‌کند. آنها در محیط آموزشی خود احساس تأیید، درک و ارزشمندی می‌کنند که موجب تقویت اعتماد به نفس در ابراز وجود و مشارکت در بحث‌ها می‌گردد. استرس ناشی از یادگیری به زبان ناآشنا، می‌تواند منجر به اضطراب و ارتباط منفی با فرآیند آموزش شود، در حالی که آموزش به زبان مادری این اضطراب را کاهش داده و تجربه یادگیری مثبت‌تری را به ارمغان می‌آورد. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد دو زبانه یا چندزبان، دارای مهارت‌های اجرایی بهبود یافته‌ای هستند، از جمله انعطاف‌پذیری شناختی، حل مسئله و توانایی چندوظیفگی. همچنین یادگیری زبان‌های متعدد، آگاهی از مکانیک‌های زبان و درک عمیق‌تری از تأثیر زبان بر تفکر را تقویت می‌کند. آموزش به زبان مادری می‌تواند جوامع اقلیت را توانمند سازد و با تأیید ارزش زبان‌ها و فرهنگ‌هایشان، حس خودارزشی و تحرک اجتماعی را ارتقا دهد. وقتی سیستم‌های آموزشی به ارزش چند زبانی توجه کنند، می‌توانند مشکلات مرتبط با گویندگان زبان‌های اقلیت را کاهش داده و محیط یادگیری شامل‌تری ایجاد کنند. در نهایت، آموزش به زبان مادری ابزاری قدرتمند برای معکوس‌کردن خطر انقراض زبان‌ها و ترویج احیای زبان‌ها در میان نسل‌های جوان‌تر است. این موضوع نشان می‌دهد که تنوع زبانی یک چالش نیست که باید بر آن غلبه کرد، بلکه منبعی ارزشمند است که جامعه را غنی‌تر می‌سازد. آموزش به زبان مادری نباید به‌عنوان مانعی برای یادگیری زبان‌های ملی یا رسمی کشور در نظر گرفته شود، بلکه باید به‌عنوان پایه‌ای برای تسلط بر چند زبان تلقی گردد. تحقق این هدف، نیازمند معلمان با آموزش‌های مناسب است که به زبان محلی و زبان آموزشی تسلط دارند.ترویج آموزش به زبان مادری نه تنها یک موضوع آموزشی است؛ بلکه یک مسئله اساسی حقوق بشر بوده و عنصر مهمی در ساخت جوامع فراگیر، عادلانه و سربلند است. با پذیرفتن تنوع زبانی، دنیایی را ایجاد می‌کنیم که در آن همه افراد فرصت شکوفایی داشته باشند و استعدادها و دیدگاه‌های منحصر به فرد خود را به یک جامعه جهانی غنی و فرهنگی حاضر کنند. این سرمایه‌گذاری نه تنها برای کودکان فردی، بلکه برای رفاه آینده جامعه جهانی ماست.

نویسنده: علیرضا مردی