*زمین در مرز هشدار: ۲۰۲۵ گرم‌ترین سال با فاجعه‌های زیست‌محیطی تاریخی*
گون آیدین: سال ۲۰۲۵ با ثبت رکوردهای بی‌سابقه در دمای زمین، ذوب یخ‌های قطبی، گرماهای کشنده و سفیدشدگی گسترده مرجان‌ها، زنگ خطر بحران اقلیمی را بلندتر از همیشه به صدا درآورده است. اکنون، اقدام جهانی دیگر انتخاب نیست؛ ضرورت است.
به گزارش گون آیدین، تازه‌ترین داده‌های جهانی نشان می‌دهد که سال ۲۰۲۵ یکی از داغ‌ترین و هشدارآمیزترین سال‌های تاریخ بشر از منظر تغییرات اقلیمی بوده است. دمای زمین در بسیاری از ماه‌ها رکوردهای پیشین را شکست و به‌ویژه ماه «می» با میانگین دمای جهانی +1.4 درجه سانتی‌گراد نسبت به دوران پیشاصنعتی، دومین ماه گرم تاریخ لقب گرفت.
بر اساس گزارش «سرویس تغییرات اقلیمی کوپرنیکوس»، سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ (ژانویه تا مارس) نیز شاهد داغ‌ترین و بی‌سابقه‌ترین دوره‌ها از زمان آغاز ثبت داده‌ها بود. پیش‌بینی‌های جدید سازمان جهانی هواشناسی (WMO) هشدار می‌دهد که احتمال عبور میانگین دمای پنج‌ساله از آستانه بحرانی ۱.۵ درجه سانتی‌گراد به ۷۰٪ رسیده است. این آستانه، حدی است که فراتر رفتن از آن می‌تواند موجب بروز اختلالات برگشت‌ناپذیر در زیست‌کره شود.
در این میان، اقیانوس‌ها نیز از تب اقلیمی در امان نمانده‌اند. دمای سطحی دریاها در می ۲۰۲۵ به ۲۰.۷۹ درجه سانتی‌گراد رسید که دومین مقدار گرم ثبت‌شده برای این ماه است. این گرما باعث تسریع در سفیدشدن مرجان‌ها شد؛ پدیده‌ای که امسال به شدیدترین و گسترده‌ترین شکل خود درآمد. نزدیک به ۸۴٪ از اکوسیستم‌های مرجانی جهان دچار سفیدشدگی شدند که می‌تواند زیست‌بوم‌های دریایی را به مرز فروپاشی برساند.
از سوی دیگر، قطب شمال با تجربه یکی از کم‌وسعت‌ترین پوشش‌های یخی خود در ۴۷ سال گذشته، به نماد ذوب سریع زمین تبدیل شده است. این کاهش یخ، نه‌تنها تهدیدی برای گونه‌های خاص حیات وحش قطبی است، بلکه با افزایش بازتابش انرژی خورشید به سطح زمین، گرمایش جهانی را تسریع می‌کند.
هم‌زمان، بیش از ۴ میلیارد نفر در سراسر جهان در بازه زمانی یک‌ساله حداقل ۳۰ روز گرمای شدید را تجربه کرده‌اند. کشورهای آسیای جنوبی مانند هند و پاکستان در تابستان ۲۰۲۵ دماهایی تا ۴۸ درجه سانتی‌گراد را ثبت کردند که ده‌ها قربانی بر جای گذاشت و فشار مضاعفی بر شبکه‌های سلامت و کشاورزی وارد ساخت.
سطح دی‌اکسیدکربن در جو نیز در این سال از ۴۳۰ قسمت در میلیون (ppm) فراتر رفت؛ رقمی که در طول ۳ میلیون سال گذشته بی‌سابقه بوده است. مناطق قطبی، که پیش‌تر جذب‌کننده کربن بودند، اکنون خود به منبع انتشار تبدیل شده‌اند.
همه این نشانه‌ها حکایت از یک چیز دارند: زمین وارد فاز بحرانی اقلیمی شده است. اگر اقدام جمعی، قاطع و فوری در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و توسعه انرژی‌های پاک آغاز نشود، آستانه‌های اقلیمی یکی پس از دیگری شکسته خواهد شد. آینده‌ای پایدار، اکنون نیازمند تصمیمات جسورانه و مسئولانه است.
