اقتصاد بحرین در مسیر تحول

گون آیدین،بحرین، جزیره‌ای در خلیج فارس، تاریخچه‌ای غنی اما پرتنش دارد که به دوره‌های باستانی بازمی‌گردد. این کشور در دوره‌های مختلف تحت سلطه تمدن‌های مختلفی قرار گرفته است. در قرن ۱۸، سلسلهٔ آل خلیفه بر این جزیره حاکم شد. بحرین در طول تاریخ، به عنوان مرکز تجارت و دریانوردی شناخته می‌شد. در قرن ۲۰، این کشور تحت حاکمیت بریتانیا قرار گرفت و در سال ۱۹۷۱ به استقلال رسید. امروز بحرین یکی از کشورهای مهم در منطقه خلیج فارس است و فرهنگ و تاریخ آن ترکیبی از نفوذ تمدن‌های عربی، ایرانی و اسلامی است. بحرین اولین کشور در حوزه خلیج فارس است که نفت در آن کشف شد اما ذخایر نفتی و گازی آن بسیار محدود است. به هر حال نفت و فراورده‌های نفتی ۶۰٪ صادرات و درآمد دولت این کشور و همچنین ۳۰٪ تولید ناخالص داخلی بحرین را تشکیل می‌دهد. صنعت تولید آلومنیوم در این کشور از صنایع سنگین مورد توجه به شمار می‌رود که رتبهٔ نخست تولید این محصول در خاورمیانه و رتبهٔ پنجم در سطح جهانی را دارد. اقتصاد بحرین جزو سریع‌ترین رشدهای اقتصادی در میان کشورهای عربی است. گفتنی است بحرین آزادترین اقتصاد در خاورمیانه را دارد. کشور بحرین در تلاش است تا از وابستگی به نفت رهایی یابد، چنان‌که صنایع بانکداری، هواپیمایی موفق و خدمات فرودگاهی، بندرهای مجهز صنعتی، صنایع ساخت و تعمیر کشتی و ناوها از فاکتورهای این اقتصاد پویاست. تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۳ بیش از ۴۳ میلیارد دلار برآورد شد که برای کوچکی مثل بحرین رقم چشمگیری است. تولید ناخالص داخلی سرانه بحرین بسیار بالا و ۲۹ هزار دلار در سال ۲۰۲۳ بوده است. گفتنی است بحرین در حدود ۴۰۰ هزار بشکه نفت در روز تولید می‌کند. اما این کشور به عنوان یک مرکز مالی منطقه‌ای شناخته می‌شود و میزبان بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی بین‌المللی است و سیاست‌های مالیاتی جذابی دارد که به جذب سرمایه‌گذاران خارجی کمک می‌کند. همچنین دولت بحرین توجه خاصی به تنوع‌بخشی به اقتصاد و توسعه بخش‌های دیگر مانند گردشگری، تولید و خدمات دارد. تلاش‌هایی که برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و گسترش زیرساخت‌ها وجود دارد منجر به این شده است که سرمایه‌گذاری خارجی در بحرین در سال ۲۰۲۳ به میزان ۱۵/۸۳ درصد تولید ناخالص داخلی بحرین برسد که رقم شگفت‌انگیزی است. نرخ بیکاری در بحرین به طور معمول کمتر از میانگین جهانی است. همچنین می‌توان گفت نرخ تورم در بحرین به نوسانات بازار و قیمت‌های جهانی بستگی دارد، معمولاً در حد معقول و کنترل‌شده باقی می‌ماند. چنان‌که تورم بحرین در ماه سپتامبر ۲۰۲۴ به ۰/۴ درصد رسید که نسبت به ماه آگوست ۰/۵ درصد هم کاهش یافته است. قابل ذکر است که واردات این کشور بیشتر شامل کالاهایی چون ماشین‌آلات، مواد غذایی، و محصولات مصرفی است و شرکای اصلی تجاری این کشور، امارات متحده عربی، چین، عربستان و آمریکا هستند. صنعت مالی و بانکداری بحرین بسیار پیشرفته است و این کشور مرکز بانکداری اسلامی در منطقه به حساب می‌آید. ته‌کلام آن‌که بحرین با وجود چالش‌های متعدد در مسیر توسعه اقتصادی، در حال تلاش برای ایجاد یک اقتصاد پایدار و متنوع است و این مسیر را بسیار عاقلانه می‌پیماید.

نویسنده: امین طبقچی